NİTELİKLİ KAHVE NEDİR?
Tarih: 4 Kasım 2021 Yazar: Onur Oral
Geçtiğimiz birkaç yıl boyunca kahve severler olarak daha bilinçli şekilde kahve tükettiğimiz bir gerçek. Bunda şüphesiz ki gelişerek devam eden kahve demleme yöntemlerinin ve kahve çekirdeği kalitesindeki artışın büyük önemi var. Bununla birlikte çevremizden en çok duyduğumuz kavramlardan biri de nitelikli kahve… Peki siz bu konuda tam olarak ne biliyorsunuz? Nedir bu içtiğimiz kahveleri “nitelikli” yapan? Ya da ne yaparsak nitelikli olur? Eğer siz de böyle soruların cevabını merak ediyorsanız, bu içeriğimizi tam da sizin için hazırladık.
EDİTÖRÜN ÖNERİLERİ
Nitelikli Kahvenin Tarihi
Nitelikli kahve, adından da anlaşılabileceği gibi elde edilen en yüksek derece ve kaliteye sahip kahve çekirdeklerini ifade eder. Diğer bir deyişle, dünyanın farklı noktalarında üretilen kahve çekirdeklerini kalite, lezzet ve benzeri faktörlere göre sınıflandırmak için kullanılan bir terimdir (1). Bir kahve çekirdeğinin nitelikli sayılabilmesi için Specialty Coffee Association (Nitelikli Kahve Birliği) tarafından belirlenen kriterleri karşılaması gerekir. Belli bir puanın altında kalan kahveler ticari kabul edilirken, o puanın üstündekiler nitelikli kahve çekirdeği olarak tanımlanır (2).
Bu terim ilk kez 1974’te Erna Knutsen tarafından Tea & Coffee Journal dergisinin bir sayısında kullanılmıştır. Knutsen bu terimi, özel mikro iklimlerde üretilen en iyi tat profili ve kaliteye sahip çekirdekleri tanımlamak için kullanır. Bu tanım kahve tarımı ve tüketiminde aroma, tat notaları, kavrulma biçimleri gibi alanları içeren gastronomik bir hareket başlatır. Sonraki yıllarda bu tanım Kahve Birliği tarafından da tanınır (3). O günden bu yana kahve çekirdekleri; üretiminden öğütülmesine, kavrulmasına ve saklanmasına kadar tüm kriterler çerçevesinde nitelikli kahve anlayışına uygun şekilde değerlendirilir.
Nitelikli Kahve Özellikleri
Nitelikli kahveyi belirleyen en önemli unsur, 100 puanlık bir ölçekte 80 ve üzeri puan alması gerektiğidir. Buna göre 90 – 100 aralığındaki bir kahve üstün kaliteli kabul edilirken 85 – 89 arası mükemmel, 80 – 84 arası ise çok iyi olarak sınıflandırılır (4). Bu sınıflandırmayı belirleyen pek çok etmen vardır. Kavrulma öncesindeki çekirdeklerin niteliği, su standartları, demleme gücü gibi özelliklerin yanı sıra kusur oranının da standartları karşılaması gerekir.
Aynı zamanda nitelikli sınıflandırması için kahve çekirdeğinin yetiştiği yeri tam olarak karşılayan tatlara sahip olması ve sonraki süreçlerde de kendine özgü olan bu tatları koruması gerekir. İlgili yöresel kahvenin hasadından örnek alınarak test edilen çekirdekler; yapısı, üzerinde böcek ısırığı olup olmadığı, hasat boyunca ne kadar yabancı maddeye maruz kaldığı gibi kriterlere göre incelenir. Tüm bu incelemeler, nitelikli kahvenin özelliklerini ortaya çıkarır (5).